Cứng khớp gối là triệu chứng cảnh báo các bệnh lý như chấn thương đầu gối, viêm khớp gối, bất động khớp…; gây cản trở sinh hoạt hằng ngày của người bệnh do khớp gối giảm độ linh hoạt, hạn chế tầm vận động điển hình là khó khăn trong các động tác co duỗi khớp gối. Việc thăm khám và điều trị cứng khớp gối kịp thời là cần thiết. Nếu tình trạng này kéo dài sẽ có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như mất khả năng vận động khớp hoặc tàn phế.
1. Cứng khớp gối là gì?
Cứng khớp gối xảy ra phổ biến, xảy ra với bất cứ ai, đặc biệt người lớn tuổi hay người hoạt động thể chất quá mức. Cứng khớp khiến người bệnh khó cử động các khớp gối, giảm độ linh hoạt của khớp cũng như mất tầm vận động, mất cân bằng cơ, gân và mô mềm xung quanh khớp gối đặc biệt là vùng bắp chân và đùi, thậm chí gây cản trở những hoạt động thường ngày có sử dụng đến sự co duỗi gối.
Khớp gối là bộ phận kết nối đầu dưới xương đùi và đầu trên xương cẳng chân. Đây là phần khớp lớn nhất, cấu tạo phức tạp, gồm xương, sụn, cơ, gân và dây chằng giúp ổn định được độ vững và đảm bảo tốt chức năng đi lại, sinh hoạt hằng ngày của cơ thể. Khớp gối có chức năng thực hiện các chuyển động xoay gối, gập, duỗi thẳng chân. Do vậy, hầu hết các hình thức vận động hằng ngày và các bài tập thể thao như đi bộ, chạy, đạp xe bơi lội,… đều có sự tham gia của khớp gối.
Đầu gối khỏe mạnh phải đáp ứng được tính linh hoạt, có thể duỗi thẳng chân ở tư thế 0 độ, gấp gối tối đa khoảng 150 độ, đồng thời, có thể đảm bảo được động tác xoay ngoài và xoay trong linh hoạt.
Ban đầu, cứng khớp đầu gối sẽ gây khó chịu cho người bệnh, đôi khi ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể do khó khăn khi di chuyển. Tuy nhiên, nếu không được can thiệp điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như dính khớp, giảm/mất khả năng vận động, teo cơ, thiểu dưỡng mô mềm chi dưới hoặc thậm chí có thể dẫn đến tàn phế.
2. Dấu hiệu thường gặp của cứng khớp gối
Triệu chứng lâm sàng chung của cứng khớp gối là tình trạng giảm tầm vận động khớp. Điển hình là những cơn đau đầu gối xảy ra vào buổi sáng khi người bệnh mới dậy, hoặc sau khi ở một tư thế bất động kéo dài. Triệu chứng này thường kéo dài từ 15 – 20 phút, người bệnh cần cử động nhẹ nhàng, kết hợp xoa duỗi khớp gối một lúc mới có thể cử động lại bình thường.
Trường hợp tình trạng vận động khớp khó khăn kéo dài từ 1 giờ đến vài ngày vẫn không suy giảm, hoặc suy giảm rất ít, nghĩa là tình trạng khớp gối bị khô cứng đang diễn tiến rất nghiêm trọng. Người bệnh cần lập tức đến khám và điều trị với bác sĩ.
Một số trường hợp nặng hơn, tình trạng cứng khớp gây ra những cơn đau mạn tính, người bệnh không thể duỗi thẳng được hết tầm, hoặc chỉ gấp gối dưới 90 độ và triệu chứng này hiện diện trong tất cả sinh hoạt hằng ngày.
Ngoài ra, cứng khớp gối cũng sẽ gây ra một số triệu chứng khác, xảy ra đồng thời với các triệu chứng tại khớp gối như:
- Sưng tấy đỏ và nóng tại khớp gối
- Suy nhược cơ, co thắt cơ, co rút gân và mô mềm vùng gối
- Chảy máu hoặc bầm tím tại khớp gối
- Suy nhược cơ thể, đôi khi sốt nhẹ, chán ăn biểu hiện của một hội chứng viêm hệ thống
3. Nguyên nhân gây đau cứng khớp gối
Cứng khớp gối sau chấn thương
Cứng khớp gối sau chấn thương đầu gối là một trong những nguyên nhân thường gặp. Nguyên nhân là do chấn thương dây chằng, chấn thương sụn chêm, sụn khớp hoặc gãy xương quanh khớp gối… Tất cả những tổn thương bên trong khớp gối đều tạo áp lực lớn và gây tổn thương các mặt sụn. Chính sự tổn thương các mặt sụn sẽ khiến khớp gối bị giảm biên độ chuyển động, kèm theo các cơn đau, sưng tấy tại vị trí tổn thương.
Cứng khớp gối sau bất động khớp (bó bột, nẹp đầu gối…)
Bất động khớp là một trong những biện pháp điều trị trong các trường hợp chấn thương khớp gối,cố định chi sau phẫu thuật…. Thông thường, người bị chấn thương khớp gối tùy theo từng trường hợp sẽ cần khoảng 2 – 6 tuần để bó bột hoặc đeo nẹp ôm gối để chống phù nề, giảm sưng, viêm, tạo điều kiện cho các gân, cơ, mô mềm tái lại cấu trúc.
Tuy nhiên, việc này cũng sẽ khiến khớp gối liên tục chịu áp lực, hình thành các mô xơ sẹo trong khớp gối gây ra hậu quả cứng khớp gối. Do vậy, bó bột hay nẹp gối là nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng này.
Viêm khớp hệ thống
Phần lớn các bệnh viêm khớp hệ thống như viêm dính khớp, viêm khớp dạng thấp… đều có triệu chứng đau và cứng khớp gối kéo dài 45 – 60 phút. Triệu chứng cứng khớp nếu diễn ra hơn 1 giờ là dấu hiệu cảnh báo bệnh tiến triển nặng. Do đó, người bệnh cần được thăm khám sớm để tránh các biến chứng nghiêm trọng như thoái hóa khớp gối, bào mòn sụn hoặc lệch khớp.
4. Cách điều trị cứng khớp gối như thế nào?
Mục đích của điều trị cứng khớp gối là điều trị theo căn nguyên. Việc điều trị theo triệu chứng ở các trường hợp cứng đầu gối không được khuyến khích. Đối với những người bệnh do viêm khớp dạng thấp, viêm dính khớp đều được ưu tiên điều trị nội khoa bằng thuốc giảm đau, chống viêm.
Đối với những trường hợp mà triệu chứng cứng khớp gối diễn ra dưới 10 ngày, chức năng lao động chưa bị ảnh hưởng hoặc chưa gây cản trở quá lớn trong sinh hoạt hàng ngày, sẽ được điều trị bằng những phương pháp tại chỗ.
Những phương pháp điều trị tại chỗ gồm:
- Chườm lạnh/ chườm nóng tại chỗ
- Tập vật lý trị liệu
- Tập thể dục những bài tập có động tác co duỗi khớp gối
- Đi bộ 10.000 bước mỗi ngày
- Dùng thực phẩm chức năng hỗ trợ phục hồi xương khớp. Lưu ý, người bệnh cần thông qua tham vấn với các bác sĩ trước khi sử dụng bất cứ thực phẩm chức năng nào