1. Thoái hóa cột sống là gì?
Thoái hóa cột sống là tình trạng khi lớp sụn khớp mòn dần, các đầu xương đốt sống sẽ trực tiếp ma sát với nhau khi cơ thể vận động và gây viêm, từ đó dẫn đến sưng bao hoạt dịch khớp và khô khớp do dịch khớp tiết ra bị hạn chế. Ngoài ra, sự ma sát của các đầu xương còn góp phần hình thành gai xương tại đây. Gai xương phát triển quá mức lại tiếp tục cọ xát gây ảnh hưởng đến xương đốt sống, rễ thần kinh và các mô mềm xung quanh.
2. Triệu chứng của thoái hóa cột sống
Thoái hóa cột sống thắt lưng: người bệnh thường cảm thấy đau ở vùng lưng dưới, mông, bẹn và sau đùi. Nếu không được kiểm soát tốt, tình trạng này sẽ ảnh hưởng đến bắp chân, cẳng chân và cả bàn chân.
Thoái hóa đốt sống ngực: tình trạng đau nhức thường bắt đầu ở vùng lưng giữa và có thể lan đến vùng cổ – vai và cánh tay. Bên cạnh đó, các cơn đau còn dễ khởi phát khi người bệnh chúi người về trước hoặc thực hiện động tác gập người.
Thoái hóa đốt sống cổ: khu vực cổ, vai, lưng trên và lưng giữa (đôi khi) đau nhức khó chịu. Khi bệnh trở nặng, cơn đau còn có thể lan xuống cánh tay, bàn tay và thậm chí là các ngón tay. Ngoài ra, bệnh nhân cũng có thể bị đau đầu thường xuyên.
3. Nguyên nhân gây thoái hóa xương cột sống
- Cao tuổi (tầm 50 – 60 trở lên)
- Bị vẹo cột sống
- Thường xuyên tham gia các hoạt động thể thao dễ va chạm ở lưng, cổ dẫn đến chấn thương
- Có tiền sử bị gãy đốt sống, chấn thương nghiêm trọng hoặc phẫu thuật ở lưng
Bên cạnh đó, một số yếu tố dưới đây cũng có thể góp phần dẫn đến quá trình bào mòn sụn khớp ở cột sống, bao gồm:
Thoái hóa đĩa đệm cột sống
Nếu đĩa đệm bị thoái hóa, chức năng giảm xóc cũng sẽ suy giảm theo. Khi đó, áp lực tác động lên cột sống lại càng tăng, dần dần gây thương tổn nặng nề và dẫn đến thoái hóa.
Thừa cân, béo phì
Nguy cơ thoái hóa cột sống thắt lưng ở người thừa cân, béo phì cao gấp 5 lần người bình thường.
Giới tính
Nồng độ estrogen thấp trong thời kỳ mãn kinh có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe xương khớp của phụ nữ. Đây cũng là nguyên nhân vì sao nguy cơ thoái hóa đốt sống, cụ thể hơn là ở vị trí thắt lưng, ở phụ nữ thường cao hơn đàn ông, đặc biệt với độ tuổi 50 trở lên.
4. Thoái hóa cột sống có nguy hiểm không?
Gai cột sống
Sự phát triển của gai cột sống không chỉ làm biến dạng đầu xương đốt sống mà còn có khả năng ảnh hưởng đến mô mềm và rễ thần kinh xung quanh.
Chèn ép rễ thần kinh
Gai xương và đĩa đệm bị thoát vị có khả năng chèn vào các rễ thần kinh gần đó gây đau và tê ngứa tay chân, đôi khi còn dẫn đến một số vấn đề nghiêm trọng hơn như:
- Đau thần kinh tọa
- Hội chứng cổ vai gáy
- Thương tổn thần kinh vĩnh viễn gây tàn phế
5. Quy trình chẩn đoán và phương pháp phòng ngừa thoái hóa đốt xương sống
- Kiểm tra tổng quát tư thế và vùng da xung quanh khu vực bị ảnh hưởng
- Dùng tay để kiểm tra các mô mềm cũng như các cơ bị co thắt (nếu có)
- Kiểm tra từng đoạn đốt sống
- Đánh giá biên độ vận động của các khớp liên quan
- Kiểm tra phản xạ thần kinh
Chẩn đoán thoái hóa cột sống bằng xét nghiệm hình ảnh
- Chụp X-quang: giúp kiểm tra khe khớp và sự hiện diện của gai xương
- Chụp CT: cung cấp hình ảnh về cột sống, đĩa đệm cũng như gai xương chi tiết hơn so với phim X-quang
- Chụp MRI: giúp bác sĩ quan sát các mô mềm, bao gồm cơ bắp, đĩa đệm cột sống, dây chằng và gân
- Chụp cắt lớp vi tính phát xạ đơn (SPECT): thường kết hợp với chụp CT để xác định cụ thể vị trí cột sống đang bị tổn thương
Phòng ngừa thoái hóa đốt xương sống
- Thay đổi các tư thế xấu khi hoạt động cũng như nghỉ ngơi
- Cố gắng rèn luyện thể chất với các bài tập tốt cho cột sống
- Tránh những tư thế, hoạt động khiến cột sống quá tải
- Đi khám cột sống định kỳ hoặc bất kỳ lúc nào có biểu hiện đau lưng và cổ bất thường, đặc biệt là những người thường xuyên lao động nặng
6. Những phương pháp điều trị thoái hóa cột sống thường gặp
Sử dụng thuốc kê toa
Bác sĩ sẽ đánh giá lối sống, mức độ nghiêm trọng của triệu chứng thoái hóa cũng như bệnh sử của bệnh nhân trước khi kê toa bất kỳ đơn thuốc nào. Để hạn chế tác dụng phụ của thuốc, người bệnh nên báo với bác sĩ về những loại thuốc đang dùng, bao gồm cả vitamin và chất bổ sung, thực phẩm chức năng.
Tập vật lý trị liệu
Vật lý trị liệu là yếu tố không thể thiếu trong mọi phác đồ điều trị thoái hóa đốt sống. Chăm chỉ tập luyện đều đặn với cường độ thích hợp có thể giúp tăng cường sức mạnh và cải thiện tính linh hoạt ở các cơ vùng cổ, lưng. Các bài tập hỗ trợ chữa thoái hoá cột sống thường được bác sĩ khuyến khích có thể kể đến như:
- Tư thế cây cầu
- Tư thế rắn hổ mang
- Bài tập co giãn cơ lưng
- Bài tập xoay cổ
Một số phương pháp điều trị nội khoa khác
- Kích thích thần kinh bằng xung điện qua da (TENS)
- Trị liệu thần kinh cột sống (chiropractic)
- Châm cứu, xoa bóp, massage
- Tiêm khớp (corticosteroid, tế bào gốc, huyết tương giàu tiểu cầu PRP…)
Phẫu thuật cột sống
Đây có thể xem là lựa chọn điều trị cuối cùng, thường chỉ định trong các trường hợp sau:
- Bệnh nhân không đáp ứng tốt với phác đồ điều trị nội khoa và phục hồi chức năng sau ba tháng
- Người bệnh có biểu hiện bị chèn ép rễ thần kinh hoặc tủy sống
- Bệnh nhân có dấu hiệu trượt đốt sống độ 3 – 4
- Đĩa đệm bị thương tổn nặng nề, cần được thay đĩa đệm nhân tạo
- Đau thần kinh tọa lâu ngày hoặc hẹp ống sống nghiêm trọng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày
Nguyên nhân các chuyên gia ít khi đề xuất chữa thoái hóa cột sống bằng phẫu thuật là do phương pháp điều trị xâm lấn này có thể gây ra một vài biến chứng nguy hiểm cho người bệnh sau đó, chẳng hạn như xuất huyết nội, nhiễm trùng và thậm chí là tổn thương thần kinh vĩnh viễn…
Các biện pháp hỗ trợ điều trị, khắc phục tại nhà
- Chườm ấm và chườm lạnh
- Chú trọng chất lượng giấc ngủ
- Xây dựng thói quen vận động – nghỉ ngơi hợp lý
Địa chỉ: 163D Nguyễn Văn Cừ, An Khánh, Ninh Kiều, Cần Thơ
Điện thoại: 0928.68.65.65 – 0929.89.85.85
